Sözleşmeler Hukuku

Sözleşmeler hukuku, borçlar hukukunun alt dalıdır ve bireyler arasında gerçekleşen anlaşmaları düzenleyen önemli bir hukuk alanıdır. Sözleşmeler genellikle yazılı olarak yapılsa da sözlü olarak da yapılma imkânı vardır. Sözleşmeler yazılı, sözlü veya resmi olarak yapılabilir. Ancak sözleşmelerin sözlü olarak yapılması ispat açısından bazı sorunları beraberinde getirebilir. Sözleşme ile mevcut bir sözleşme kapsamında kişilerin haklarını ve sorumluluklarını belirleyerek bunları koruma altına almak amaçlanır.

Hukukumuzda sözleşme serbestisi ön plana çıkmaktadır. Anayasanın 48. Maddesi sözleşme hürriyetini düzenlemiştir. Türk Borçlar Kanunu’nun 6. Maddesinde “Taraflar, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilir.” Hükmü düzenlenmiştir. Kanunlar çerçevesinde sözleşme için bir şekil şartı öngörülmemişse taraflar serbestçe sözleşmeyi düzenleyebilirler. Bu serbestliğe çizilen bir diğer sınır ise yine Türk Borçlar Kanunu’nun 27. Maddesinde belirlenen hükümdür. Bu hükme göre Sözleşmeler, kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine ve kişilik haklarına aykırı olamaz veya sözleşmenin konusu imkânsız olamaz. Bu kapsamda düzenlenmiş sözleşmeler hükümsüzdür.

Sözleşmeler, taraflar arasında bir hukuki ilişki kurar ve bu ilişki genellikle karşılıklı olarak borç doğurur. İki ya da daha fazla tarafın karşılıklı olarak irade açıklamalarıyla gerçekleşen sözleşmeler, kişilerin hukuki düzen içinde iradelerine uygun olarak ilişki kurmalarını sağlar. Temel ilke olarak, ahde vefa denilen sözleşmeye bağlılık ilkesi ön plandadır.

Borçlu ve alacaklı tarafların karşılıklı edimlerini zamanında yerine getirmemesi durumunda temerrüt meydana gelir. Temerrüt durumunda, gecikme nedeniyle temerrüt faizi uygulanır.

Sözleşmelerin doğru düzenlenmesi önemlidir. Günümüzde sıkça karşılaşılan sözleşme tipleri arasında satış, kira, ödünç, hizmet, eser, vekâlet, kredi, simsarlık, komisyon, saklama, kefalet, ömür boyu gelir, evlat edinme, evlilik, factoring, leasing, garanti, gayrimenkul satış vaadi, ibra, miras, yetki, tahkim, gizlilik, rekabet yasağı, ön alım, geri alım gibi birçok çeşit bulunmaktadır. Sözleşmeler hukuku, bu çeşitli sözleşme tiplerinin hükümlerini düzenleyerek hukuki bir çerçeve oluşturur. İyi düzenlenmiş bir sözleşme, tarafların iradelerini açıkça ortaya koyar ve gelecekte olası sorunların çözümü için temel bir rehber sağlar.